President Jean-Claude Trichet van de Europese Centrale Bank houdt woord. Hij
beloofde het opkopen van staatsobligaties te ‘steriliseren’. Uit de laatste
balans van het eurosysteem blijkt dat hij dat netjes doet.
In de eerste week van het opkoopprogramma – bedoeld om de vastgelopen Europese
obligatiemarkt vlot te trekken – kocht de ECB voor 16,5 miljard euro aan
staatsleningen op. In de tweede week kwam daar voor nog eens 10,4 miljard
bij.
Met iedere obligatie die de ECB koopt, schuift er geld van de centrale bank
naar het Europese bankenstelsel. Om te voorkomen dat door de interventie de
geldscheppende capaciteit van de banken groter wordt, en de kans op inflatie
toeneemt, beloofde Trichet dat hij de extra euro’s weer op zou dweilen.
Geen misverstand
Trichet wilde er geen misverstand over laten bestaan. De ECB koopt geen
obligaties om de geldhoeveelheid te vergroten – zoals de Amerikaanse Federal
Reserve en de Bank of England wel doen. Het gaat slechts om het lostrekken
van de obligatiemarkt. De interventie wordt ‘gesteriliseerd’.
Op de weekstaat van de ECB
is te zien hoe ijverig Trichet aan het dweilen is. In de week eindigend op
21 mei steeg de post ‘Termijndeposito’s’ van nul naar 16,5 miljard. Precies
het bedrag waarvoor de ECB in de eerste week van de actie obligaties had
opgekocht.
Een termijndeposito bestaat uit geld dat door een Europese bank voor langere
tijd bij de ECB is gestald. Per saldo zijn er dus geen euro’s naar de banken
gegaan. Het effect op de geldhoeveelheid is gesteriliseerd.
Ongetwijfeld gaat de ECB hiermee door. De 10,4 miljard aan ingekochte
obligaties van afgelopen week, zal ook wel weer via termijndeposito’s worden
opgedweild. Waar zijn Amerikaanse en Britse collega's de geldkraan wijd open
hebben gezet, en in feite met nieuw gedrukt geld de tekorten van de overheid
financieren, blijft Trichet weg van dit gevaarlijke beleid.
Andere kranen wijd open
Of toch niet? Terwijl Trichet nauwkeurig iedere euro die hij via zijn
opkoopprogramma uitgeeft weer opdweilt, staan andere kranen wijd open.
Sinds eind 2008, toen de interbancaire geldmarkt opdroogde, heeft Trichet de
controle over de geldhoeveelheid uit handen gegeven aan de Europese banken.
Waar het vroeger de ECB was die tot achter de komma bepaalde hoeveel euro’s
de banken bij de centrale bank mochten lenen, zijn het nu de banken zelf die
daarover gaan.
Ze mogen zoveel euro's als ze willen uit de ECB-kluis scheppen, zolang ze er
maar één procent rente over betalen.
Banksysteem drijfnat
'Volledige toekenning', of 'full allotment' noemt de ECB dit monetaire
beleid, dat er op is gericht om het banksysteem drijfnat te houden met
liquiditeit. Geen bank mag omvallen omdat het even niet aan genoeg euro's
kan komen.
De afgelopen maanden was de ECB voorzichtig begonnen met het langzaam
afsluiten van deze geldstroom. Maar op 10 mei, toen Trichet het
obligatieprogramma bekendmaakte, liet de centrale bank weten dat de
liquiditeitsmaatregelen weer werden verruimd.
Tot de knieën in euro's
Sindsdien staat iedereen op de geldmarkt weer tot de knieën in de euro’s. De
overtollige euroreserves van Europese banken staan op een nieuw record van 440
miljard euro.
In zo’n omgeving van bijkans oneindige liquiditeit, is steriliseren van
opkopen van obligaties een puur symbolische activiteit. Het is dweilen bij
één kraan terwijl iets verderop de hoofdwaterleiding is doorgebroken.
Overigens leidt alle nieuwe liquiditeit niet op korte termijn tot hoge
inflatie. De ECB kan op tijd ook de hoofdkraan dichtdraaien. Blijkbaar ziet
de ECB op dit moment vooral het gevaar van te weinig, en niet van te veel
extra euro's in het systeem.
Wellicht terecht. Maar kom dan niet met mooie praatjes over sterilisatie. Per
saldo komt het er in Europa op neer dat we, net als de Amerikanen en
Britten, staatsschuld kopen met vers gedrukte euro's.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl